Badanie wzroku ukierunkowane na dobór soczewek kontaktowych to złożony proces, łączący w sobie zarówno elementy diagnostyki okulistycznej, jak i indywidualnej oceny potrzeb pacjenta. Dzięki niemu możliwe jest precyzyjne określenie parametrów soczewek, które zapewnią optymalne widzenie oraz komfort noszenia. Zapoznanie się z kolejnymi etapami badania pozwoli lepiej zrozumieć, jak ważne są szczegóły i profesjonalne podejście w doborze soczewek.
Przygotowanie do badania okulistycznego
Odpowiednie przygotowanie zaczyna się już w domu. Pacjent powinien:
- zabierać aktualne recepty i wcześniejsze wyniki badań wzroku,
- unikać noszenia soczewek kontaktowych przez co najmniej 24 godziny przed wizytą (dla soczewek miękkich) lub nawet 48 godzin (dla soczewek twardych),
- przygotować listę przyjmowanych leków oraz ewentualnych dolegliwości związanych z oczami,
- zadbać o higienę rąk oraz usunąć makijaż oczu.
Dzięki temu okulista lub optometrysta uzyska rzetelny obraz stanu rogówki i spojówki oraz zminimalizuje ryzyko zakłóceń w badaniu.
Podstawowe pomiary w badaniu wzroku
W gabinecie specjalista wykona szereg testów, z których najważniejsze to:
- Badanie ostrości wzroku – ocena, czy widzenie z daleka i z bliska jest prawidłowe lub wymaga korekcji.
- Autorefraktometria – komputerowy pomiar załamania światła w oku, pozwalający ustalić wstępny stopień wady wzroku (krótkowzroczność, nadwzroczność, astygmatyzm).
- Badanie parametrów rogówki (keratometria) – ocena kształtu i promienia krzywizny rogówki, niezbędna przy wyborze soczewek torycznych i sferycznych.
- Pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego (tonometria) – ważny w diagnozie jaskry i ocenie ogólnego zdrowia oka.
Po uzyskaniu tych wyników można przystąpić do właściwej części doboru soczewek kontaktowych.
Ocena zdrowia przedniego odcinka oka
Specjalista użyje szczelinowej lampy (lampy stołowej) do szczegółowego zbadania przedniego odcinka oka. Obejmuje to stan:
- rogówki – sprawdzenie ewentualnych mikrourazów, blizn lub nierówności,
- spoiówek i spojówek – wykrycie zapaleń, suchości czy nadżerek,
- tęczówki i soczewki wewnętrznej – ocena obecności zaćmy lub zmian strukturalnych.
Ten etap jest kluczowy dla wykrycia przeciwwskazań do noszenia soczewek kontaktowych oraz wyboru odpowiedniego typu materiału.
Próby dopasowania soczewek
Po wstępnych badaniach okulista przedstawia dostępne rozwiązania i wykonuje tzw. test dopasowania. Pacjent otrzymuje próbne soczewki, a specjalista ocenia:
- centralne i krawędziowe przyleganie soczewki do rogówki,
- ruch soczewki podczas mrugania (powinien wynosić ok. 0,2–0,4 mm),
- wygodę noszenia w różnych warunkach – w świetle, przy czytaniu, podczas pracy przy komputerze.
Na podstawie tych obserwacji dobiera się ostateczne parametry: średnicę, bazową krzywiznę, moc korekcyjną oraz rodzaj materiału (silicone hydrogel, hydrogel itp.).
Rodzaje soczewek i ich zastosowanie
W zależności od stwierdzonych potrzeb i stylu życia, okulista może zarekomendować:
- jednodniowe – idealne dla osób ceniących higienę i wygodę, bez konieczności pielęgnacji,
- miesięczne lub kwartalne – dla osób preferujących dłuższy okres noszenia, wymagające codziennej pielęgnacji,
- toryczne – dla pacjentów z astygmatyzmem, gwarantujące stabilne widzenie,
- wielootworowe (multifocal) – dla osób z prezbiopią, zapewniające wyraźne widzenie z różnych odległości.
Każdy z tych typów ma odmienne właściwości: przepuszczalność tlenu, stopień nawilżenia, grubość i elastyczność. Właściwy wybór wpływa na komfort i zdrowie oczu.
Instruktaż dotyczący pielęgnacji i użytkowania
Podczas wizyty pacjent otrzymuje szczegółowe wytyczne:
- jak prawidłowo zakładać i zdejmować soczewki (technika «pęsetki» i «rogi»),
- rodzaje płynów pielęgnacyjnych – uniwersalnych, do odkażania czy specjalistycznych (np. do soczewek unikalnych),
- zasady higieny: częsta wymiana pojemniczków, regularne mycie i suszenie rąk,
- ograniczenia czasowe noszenia soczewek i przerwy od soczewek na rzecz okularów,
- sygnały ostrzegawcze – zaczerwienienie, ból, nadmierne łzawienie czy wrażenie obecności ciała obcego.
Przestrzeganie tych zasad jest kluczowe dla uniknięcia infekcji i przedłużenia żywotności soczewek.
Kontrole okresowe i korekty parametrów
Choć wiele osób rezygnuje z regularnych wizyt, są one niezbędne. Podczas nich specjalista:
- sprawdza stabilność i zdrowie oka po okresie noszenia soczewek,
- dokonuje ewentualnych korekt mocy korekcyjnej w przypadku zmiany wady wzroku,
- monitoruje stan rogówki i ocenia, czy soczewki nie powodują odparzeń lub odkształceń powierzchni oka,
- sprawdza, czy pacjent nie potrzebuje nowego rodzaju soczewek (np. z wyższą przepuszczalnością tlenu).
Regularne kontrole (co 6–12 miesięcy) zapewniają bezpieczeństwo i komfort oraz minimalizują ryzyko powikłań.
Zalecenia dla osób aktywnych i seniorów
Potrzeby pacjentów różnią się w zależności od stylu życia i wieku:
- sportowcy mogą wybrać soczewki jednodniowe o wyższej przepuszczalności tlenu,
- osoby pracujące przy komputerze skorzystają z soczewek z dodatkowymi właściwościami nawilżającymi oraz filtrami światła niebieskiego,
- seniorzy z prezbiopią – soczewki multifocal lub monovision (jedno oko dal, drugie oko bliż),
- osoby z alergią – soczewki hipoalergiczne o gładkiej powierzchni, minimalizujące osadzanie się białek.
Indywidualne podejście sprawia, że każdy pacjent otrzymuje rozwiązanie dopasowane do swojej codzienności.
