Ortokorekcja to nowoczesna metoda optyczna pozwalająca na czasowe wyrównanie kształtu rogówki przy pomocy specjalnych soczewki kontaktowych noszonych nocą. Dzięki precyzyjnemu programowi zastosowania takich soczewek pacjenci z krótkowzrocznością lub niewielką nadwzrocznością mogą doświadczyć wyraźnego widzenia w ciągu dnia, bez potrzeby korzystania z okularów czy tradycyjnych sztywnych soczewek. W poniższych rozdziałach przyjrzymy się zasadom działania ortokorekcji, wskazaniom i przeciwwskazaniom, przebiegowi terapii oraz korzyściom i możliwym ryzykom związanym z tą metodą.
Zasady działania ortokorekcji
Podstawą ortokorekcji jest dynamiczna zmiana geometrii rogówki. W normalnych warunkach kształt rogówki determinuje skupianie promieni świetlnych na siatkówce. U osób z wadami refrakcji, np. krótkowzrocznością, punkt skupienia znajduje się przed siatkówką, co powoduje niewyraźne widzenie dalekie. Soczewki ortokeratologiczne, zwane również night lenses, mają odwrotny profil do standardowych soczewek korygujących:
- produkt delikatnie spłaszczający centralną część rogówki,
- stożek na obwodzie soczewki umożliwiający przesunięcie nadmiaru płynu łzowego,
- precyzyjny dostęp do obszarów przybrzeżnych rogówki, by zapewnić stabilność i komfort.
Noszenie takiej soczewki przez noc powoduje odcisk na rogówce i redystrybucję nabłonka. Po kilku godzinach zmieniony kształt utrzymuje się na tyle długo, że zapewnia wyostrzenie widzenia nawet przez cały dzień. Efekt ten jest odwracalny – po przerwie od stosowania soczewek rogówka wraca do pierwotnego stanu.
Wskazania i przeciwwskazania
Ortokorekcja znajduje zastosowanie głównie u pacjentów z umiarkowaną krótkowzrocznością, ale może pomóc również w:
- łagodnej nadwzroczności,
- astygmatyzmie do 1,75 dioptrii,
- kontroli progresji krótkowzroczności u dzieci i młodzieży,
- osób pracujących zawodowo bez możliwości używania okularów.
Nie wszyscy jednak kwalifikują się do tego typu terapii. Główne przeciwwskazania to:
- choroby rogówki, np. pęcherzyca rogówki, dystrofie nabłonka,
- zespół suchego oka o nasilonym charakterze,
- częste stany zapalne powiek (blepharitis),
- nieregularność kształtu rogówki, np. po urazach.
Decyzję o zakwalifikowaniu do ortokorekcji podejmuje lekarz okulista na podstawie szczegółowych badań, takich jak keratometria, topografia rogówki oraz ocena warunków łzowych.
Przebieg terapii ortokorekcji
Proces leczenia dzieli się na kilka etapów:
- Badanie wstępne: ocena stanu rogówki i warunków anatomicznych oka.
- Dobór soczewki: indywidualne zaprojektowanie profilu i parametrów.
- Pierwsze założenie i nauka samodzielnego zakładania/ściągania soczewek.
- Kontrole 1–2 dni po rozpoczęciu noszenia oraz po tygodniu.
- Regularne wizyty kontrolne co 3–6 miesięcy.
Podczas terapii pacjent jest zobowiązany do:
- codziennego czyszczenia i dezynfekcji soczewek,
- monitorowania komfortu noszenia,
- zgłaszania ewentualnych dolegliwości, takich jak ból czy zaczerwienienie oczu.
Odpowiednia higiena jest kluczowa dla bezpieczeństwo stosowania ortokorekcji. Każde zaniedbanie może prowadzić do powikłań, w tym do infekcji rogówki.
Korzyści i potencjalne ryzyko
Stosowanie ortokorekcji wiąże się z licznymi korzyściami:
- możliwość funkcjonowania bez okularów i soczewek w ciągu dnia,
- ograniczenie progresji krótkowzroczności u dzieci,
- poprawa komfortu i jakości życia, zwłaszcza u sportowców,
- odwracalność efektów – przerwanie terapii przywraca oryginalną moc refrakcyjną oka.
Jednak metoda niesie ze sobą pewne ryzyka:
- stan zapalny rogówki (keratitis),
- mikrourazy nabłonka rogówki,
- nadwrażliwość na materiał soczewki,
- nieprawidłowo dobrane soczewki mogą pogorszyć widzenie.
Aby zminimalizować ewentualne powikłania, niezbędna jest ścisła współpraca z lekarzem, regularne kontrole oraz przestrzeganie zaleceń dotyczących pielęgnacji soczewek.
Perspektywy rozwoju ortokorekcji
W ciągu ostatnich lat technologia soczewek ortokeratologicznych dynamicznie się rozwija. Wprowadzane są nowe materiały o wyższej tlenoprzepuszczalności, umożliwiające bezpieczniejsze noszenie w nocy. Nowoczesne urządzenia topograficzne pozwalają na jeszcze dokładniejszy monitoring zmian kształtu rogówki, co przekłada się na lepsze rezultaty terapii. Prognozuje się, że ortokorekcja stanie się standardową metodą w profilaktyce krótkowzroczności u najmłodszych, a innowacyjne rozwiązania będą zwiększać efektywność i komfort pacjentów.
